5. പൊന്മന തിമ്പിലേശ്വരൻ മഹാദേവക്ഷേത്രം ==========================================

5. പൊന്മന തിമ്പിലേശ്വരൻ മഹാദേവക്ഷേത്രം
==========================================
തിരുനന്തിക്കരയിലെ നന്ദികേശ്വര ദർശനം കഴിഞ്ഞ് കുലശേഖരം - പെരുഞ്ചാണി റോഡിലൂടെ 8 കി.മി സഞ്ചരിച്ചാല്‍ മഹേന്ദ്രഗിരിയിൽ നിന്നുത്ഭവിച്ചെത്തുന്ന പയസ്വിനി നദീതീരത്തുള്ള അഞ്ചാം ശിവാലയമായ പൊന്മനയിലെത്താം. ഇവിടെ ശ്രീ മഹാദേവൻ തിമ്പിലേശ്വരൻ എന്ന നാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. പണ്ടു കാലത്ത് പശുക്കളെ മേച്ച് ജീവിച്ചിരുന്ന ഒരു സാധാരണകാരനാണ് തമ്പിലൻ. ഒരിക്കൽ ഇയാൾ പശുക്കൾക്ക് പുല്ലരിഞ്ഞു കൊണ്ടിരുന്നപ്പോൾ അരിവാൾ ഒരു കല്ലിൽ കുരുങ്ങി. ആ അരിവാൾ വലിച്ചെടുത്തപ്പോൾ അതിൽ രക്തത്തിന്റെ പാട് കണ്ടതിനാൽ ആ ഭാഗത്തെ കാട്ടുച്ചെടികളും വള്ളികളും വകഞ്ഞുമാറ്റി. അപ്പോൾ അയാൾക്ക് അവിടെ കാണാൻ സാധിച്ചത് രക്തം വാർന്നു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു ശിവലിംഗത്തെയാണ്. അദ്ദേഹം ഉടൻ തന്നെ ഭഗവാനെ അവിടെ കടിയിരുത്തി പൂജിക്കാൻ തുടങ്ങി. കാലക്രമത്തിൽ തിമ്പിലാൻ കുടി മഹാദേവൻ തമ്പിലേശനായി അറിയപ്പെട്ടു. പാണ്ഡ്യരാജവംശവുമായി ഈ ക്ഷേത്രത്തിനു അഭേദ്യമായ ബന്ധമുണ്ടായിരുന്നതായി ചരിത്രം പറയുന്നു.

മഹാശിവരാത്രിയിലെ ശിവാലയ ഓട്ടം

തുടർന്ന് വായിക്കുക

5.പൊന്മന തിമ്പിലേശ്വരൻ മഹാദേവക്ഷേത്രം

6. പന്നിപ്പാകം ശ്രീ മഹാദേവക്ഷേത്രം =============================

 

 

6. പന്നിപ്പാകം ശ്രീ മഹാദേവക്ഷേത്രം

=============================

പൊന്‍മനയിലെ തമ്പിലേശ്വര സന്നിധിയിൽ നിന്നു വലിയാറ്റുമുഖം വഴി 11 കിലോമീറ്റര്‍ സഞ്ചരിച്ച് മുട്ടയ്ക്കാട് കവലയിൽ എത്തിയാൽ അവിടെ നിന്ന് 1 കിലോമീറ്റര്‍ വടക്കോട്ട് സഞ്ചരിച്ച് ആറാം ശിവാലയമായ പന്നിപ്പാകം ക്ഷേത്രത്തിലെത്താം. ഇവിടെ എത്തുമ്പോഴേക്കും ഇരുൾ നിറഞ്ഞ പാതകളെ വകഞ്ഞുമാറ്റി കൊണ്ട് പ്രഭാത കിരണം വന്നെത്തി കഴിയും. പ്രഭാതത്തിലെ സൂര്യപ്രഭ ഏറ്റുവാങ്ങി പരന്നു കിടക്കുന്ന നെല്‍വയലുകള്‍ക്കും തലയുയര്‍ത്തി നില്‍ക്കുന്ന കുന്നുകള്‍ക്കുമിടയിൽ ആറാം ശിവാലയം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. അര്‍ജുനന്‍ ശിവനില്‍ നിന്നും പാശുപതാസ്ത്രം നേടിയ കഥയുമായി ഈ ക്ഷേത്ര ഐതിഹ്യം ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്നു. അതില്‍ നിന്നാണത്രെ ഈ ക്ഷേത്രത്തിനു പന്നിപ്പാകം എന്ന പേരു ലഭിക്കാന്‍ കാരണം.

ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ മൂർത്തി ഭാവം കിരാതമൂർത്തിയാണ്. അതായത് അർജ്ജുനന് പാശുപതാസ്ത്രം കൊടുക്കുന്നതിന് മുമ്പത്തെ ശിവഭാവത്തിലുള്ള പ്രതിഷ്ഠ. കന്യാകുമാരി ജില്ലയിലെ ഏറ്റവും വലിയ കാലഭൈരവ പ്രതിഷ്ഠയാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മറ്റൊരു പ്രത്യേകത. ശിവ ഭഗവാന്റെ ഉഗ്രരൂപത്തിലെ ഒരു ഭാവമാണ് കാലഭൈരവൻ

7. കൽക്കുളം ശ്രീ നീലകണ്ഠസ്വാമി ക്ഷേത്രം

7. കൽക്കുളം ശ്രീ 

നീലകണ്ഠസ്വാമി ക്ഷേത്രം
========================================

പന്നിപ്പാകത്തു നിന്നും 6 കിലോമീറ്റര്‍ സഞ്ചരിച്ചാല്‍ ഏഴാം ശിവാലയമായ കല്‍ക്കുളം നീലകണ്ഠസ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിൽ എത്തിച്ചേരാം. ഈ ക്ഷേത്രം പത്മനാഭപുരം കൊട്ടാരത്തിന്റെ കിഴക്കു ഭാഗത്തായി പരിലസിക്കുന്നു.

മാര്‍ത്തണ്ഡവര്‍മ്മ മഹാരാജാവിന്റെ കാലത്ത് പണികഴിപ്പിച്ച ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ തഞ്ചാവൂർ ശില്പകലയുടെ ചാരുത നിറഞ്ഞു നിൽക്കുന്നു. ഇവിടെ ശിവ ഭഗവാൻ നീലകണ്ഠൻ എന്ന നാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. പാര്‍വതീസമേതനായ ശിവപ്രതിഷ്ഠയാണിവിടെ ഉള്ളത്. *ശിവാലയ ഓട്ടം നടക്കുന്ന 12 ശിവക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ പാര്‍വ്വതീ ദേവിയുടെ പ്രതിഷ്ഠയുള്ളതും രഥോത്സവം നടക്കുന്നതുമായ ഏക ക്ഷേത്രവും ഇതാണ്.* ഇവിടെ പാര്‍വ്വതി ദേവിയുടെ പ്രതിഷ്ഠ ആനന്ദവല്ലി അമ്മന്‍ എന്നാണറിയപ്പെടുന്നത്. ഇവിടെ വിസ്തിർതമായ ഒരു തീർത്ഥകുളവും നടുവിൽ ഒരു കൽമണ്ഡപവും കാണാൻ സാധിക്കും. ഏഴു നിലകളുള്ള ക്ഷേത്രഗോപുരം ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ രാജപ്രതാപത്തെ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.

ക്രിസ്തുവര്‍ഷം 1744-ല്‍ മാര്‍ത്തണ്ഡവര്‍മ്മ മഹാരാജാവ് തന്റെ രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായി കല്‍ക്കുളം തിരഞ്ഞെടുക്കുകയും പിന്നീട് പത്മനാഭപുരം എന്നു നാമകരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. പത്മനാഭപുരത്ത് തമിഴ്ശില്പ ഭംഗിയിലുള്ള നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ കാണാം സാധിക്കുന്നു. ഇവിടെത്തെ ശ്രീരാമസ്വാമി ക്ഷേത്രം മരത്തില്‍ കൊത്തിവെച്ച രാമായണ കഥയാല്‍ പ്രസിദ്ധമാണ്.

നീലകണ്ഠ സ്വാമിയെ ദർശിച്ച ശേഷം തുടരുന്ന യാത്ര 3 കിലോമീറ്റര്‍ സഞ്ചരിക്കുമ്പോൾ എട്ടാം ശിവാലയമായ മേലാംങ്കോട് ശിവ സന്നിധിയിൽ എത്തിച്ചേരുന്നു. വേളിമലയുടെ താഴ്വാരത്തെ സമതല പ്രദേശത്താണ് ഈ ക്ഷേത്രം നിലകൊള്ളുന്നത്. സാക്ഷാല്‍ കാലകാലൻ രൂപത്തിലാണ് ശ്രീ മഹാദേവൻ ഇവിടെ കുടികൊള്ളുന്നത്.

മാർക്കണ്ഡേയന്റെ ജീവനു വേണ്ടി യമധർമ്മൻ കയർ വീശിയെറിയുന്നു. ഇതു കണ്ട മാർക്കണ്ഡേയൻ ശിവലിംഗത്തെ ആലിംഗനം ചെയ്തു. യമധർമ്മൻ എറിഞ്ഞ കയർ ശിവലിംഗത്തിൽ കുരുങ്ങുകയും വലിച്ചപ്പോൾ ശിവലിംഗത്തിന് ചരിവ് സംഭവിക്കുകയും ചെയ്തു. അങ്ങനെ ദേഷ്യാകുലനായ മഹാശിവൻ യമധർമ്മനെ കാലുകൊണ്ട് തൊഴിക്കുകയും മാർക്കണ്ഡേയനെ രക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തു എന്നാണ് ഐതിഹ്യം പറയുന്നത്.

ഇവിടെത്തെ ശിവലിംഗത്തിന്റെ ചരിവും ശിവലിംഗത്തിലെ കയറിന്റെ പാടും ഈ ഐതിഹ്യത്തിന് കരുത്തേകുന്നു. ഇവിടെ ശ്രീ മഹാദേവൻ കാലകാലൻ എന്ന നാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. കാലനെ കാലുകൊണ്ട് ചവിട്ടിയതിനാലാണ് ഈ നാമം ശ്രീ മഹാദേവന് കിട്ടിയത്.

ഈ ക്ഷേത്രത്തിന് സമീപത്തായി പ്രസിദ്ധമായ മേലാംങ്കോട് യക്ഷിയമ്മൻ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ഇവിടെ നിന്നും അര കിലോമീറ്റർ അകലയായി പ്രസിദ്ധമായ വേളിമല കുമാര കോവിൽ ക്ഷേത്രം നിലകൊള്ളുന്നു.

8. മേലാങ്കോട് ശിവക്ഷേത്രം 9. തിരുവിടൈക്കോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം

8. മേലാങ്കോട് ശിവക്ഷേത്രം

9. തിരുവിടൈക്കോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
==========================================

കല്ക്കുളം മഹാദേവരെ ദർശിച്ച് യാത്രയാവുന്ന ഭക്തർ തുടർന്നെത്തുന്നത് മേലാങ്കോട് ശിവക്ഷേത്രത്തിലാണ്. സാക്ഷാൽ കാലകാല രൂപത്തിലാണ് പരമേശ്വരൻ ഇവിടെ കുടികൊള്ളുന്നത്. 8 ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ സമുച്ചയമാണ് മേലാങ്കോട് ശിവക്ഷേത്രം.എത്തിച്ചേരാനുള്ള വഴി പത്മനാഭപുരത്തു നിന്നും 2 കിലോമീറ്റൽ സഞ്ചരിച്ചാൽ മേലാങ്കോട് ക്ഷേത്രത്തിലെത്തിച്ചേരാം.

9. തിരുവിടൈക്കോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
=========================================

മേലാങ്കോട്ടു നിന്നും 5 കിലോമീറ്റര്‍ സഞ്ചരിച്ചാല്‍ ഒൻപതാം ശിവാലയമായ തിരുവിടൈക്കോട് ക്ഷേത്രത്തിലെത്താം. അതായത് ദേശിയപാതയയിലെ വില്ലുക്കുറിക്കു സമീപമാണ് ഈ ക്ഷേത്രം.

അപൂർണ്ണമായ ശിവലിംഗവും കൊമ്പു മുറിഞ്ഞ നന്ദിയുമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രത്യേകത. ഇതിനു പിന്നിലെ ഐതിഹ്യം ഇപ്രകാരമാണ്. ക്ഷേത്ര വിഗ്രഹം നിർമ്മിക്കുവാൻ വന്ന ശില്പികൾ ആദ്യം പണികഴിപ്പിച്ചത് നന്ദിയുടെ വിഗ്രഹമായിരുന്നു. ശിവലിംഗ പണി പൂർത്തിയാക്കാൻ ഉള്ള ശ്രമത്തിനിടയിൽ നിയന്ത്രണമില്ലാത്ത നന്ദി ആ പ്രദേശമെങ്ങും നാശനഷ്ടങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കി അതിനാൽ ആദ്യം നന്ദി വിഗ്രഹത്തിന്റെ കൊമ്പു മുറിച്ചു മാറ്റി, എന്നിട്ടും പരിഹാരം കാണാൻ കഴിയാത്തതിനാൽ വേഗം തന്നെ അപൂർണ്ണമായ ശിവലിംഗ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തി. ശേഷം നന്ദി വിഗ്രഹത്തെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചു. അങ്ങനെ നന്ദി ശാന്തനായി. ചടയപ്പന്‍ അഥവാ ജടയപ്പന്‍ എന്ന നാമത്തിലാണ് ഇവിടെത്തെ ശിവലിംഗ പ്രതിഷ്ഠ.

ഇവിടെത്തെ മറ്റൊരു പ്രത്യേക്ത ആൽ, അരശ്ശ്, വേപ്പ് തുടങ്ങിയ മൂന്ന് മരങ്ങൾ ഒന്നിച്ച് നിൽക്കുകയും, ഈ മരച്ചുവട്ടിൽ ഗണപതി ഭഗവാനും നാഗരാജാവും കുടികൊള്ളുകയും ചെയ്യുന്നു.

18 സിദ്ധന്‍മാരില്‍ ഒരാളായ എടൈക്കോട് സിദ്ധൻ സമാധിയായത് ഈ ക്ഷേത്രത്തില്‍ നിന്നായിരുന്നുവെന്നും അങ്ങനെയാണു ഈ ക്ഷേത്രത്തിനു തിരുവിടൈക്കോട് എന്ന പേരു വരാന്‍ കാരണമെന്നും വിശ്വാസിക്കുന്നു.

9. തിരുവിടൈക്കോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം

0. തിരുവിതാംകോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം

10.തിരുവിതാംകോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
========================================

തിരുവിടൈകോട് ദർശനം കഴിഞ്ഞ് യാത്ര തുടരുന്നു. ഇവിടെ നിന്ന് 7 കിലോമീറ്റർ ദേശിയപാത വഴി സഞ്ചരിച്ചാൽ തക്കല എന്ന സ്ഥലത്ത് എത്തിച്ചേരുന്നു. ഉച്ചവെയിലിന്റെ കാഠിന്യം ഈ ദീർഘയാത്രക്ക് ക്ഷീണം വരുത്തിയേക്കാം. പക്ഷേ വഴിയോരത്തോട് ചേർന്നുള്ള ഇവിടെത്തെ തമിഴ് ഭക്തരുടെ സൽക്കാരം നമ്മുടെ ക്ഷീണമകറ്റി ലക്ഷ്യസ്ഥാനത്തിൽ എത്തിച്ചേരാനുള്ള ഊർജ്ജമായി മാറുന്നു.അങ്ങനെ തക്കലയിൽ നിന്ന് 2 കിലോമീറ്റർ കേരളപുരം റൂട്ടിൽ സഞ്ചരിച്ചാൽ നമുക്ക് പത്താം ശിവാലയമായ തിരുവിതാംകോട് എത്തിച്ചേരാം. തെക്കു വടക്കായി ഹരിയും ഹരനും ദര്‍ശനം നല്‍കുന്ന ദേവാലയമാണ് തിരുവിതാംകോട്. ഇവിടെ ശിവപ്രതിഷ്ഠയുടെ ഇടതു വശത്തായി മറ്റൊരു ശ്രീകോവിലിൽ മഹാവിഷ്ണു കുടികൊള്ളുന്നു. ഇവിടെ ശ്രീ മഹാദേവന്റെ ശ്രീകോവിലിനു മുന്നിലും ശ്രീ മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ ശ്രീകോവിലിനു മുന്നിലും രണ്ട് കൊടിമരങ്ങൾ കാണാൻ സാധിക്കുന്നു. ശ്രീകോവിലിന്റെ വാതിലിനെക്കാൾ വലുതാണ് ഉള്ളിലെ ശിവലിംഗ പ്രതിഷ്ഠ. ഇവിടെത്തെ ശ്രീ മഹാദേവനെ പാതിരിപാണി എന്ന നാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. മൂന്നു ഏക്കറോളം വരുന്ന അതിവിശാലമായ ക്ഷേത്ര സന്നിധിയാണ് ഇവിടം. തിരുവിതാംകൂറിന്റെ ആദ്യ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു ഈ തിരുവിതാംകോട്.

2

Melparampath temple TempleSecret

11. തൃപ്പന്നിക്കോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം

11. തൃപ്പന്നിക്കോട് ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
=========================================
തിരുവിതാംകോട് നിന്നു തുടരുന്ന യാത്ര കുഴിക്കോട് - പള്ളിയാടി വഴി ഏതാണ്ട് 8 കിലോമീറ്റര്‍ സഞ്ചരിച്ച് പതിനൊന്നാം ശിവാലയമായ തൃപ്പന്നിക്കോട് ക്ഷേത്രത്തിൽ എത്തുന്നു. ഇവിടെ കുടികൊള്ളുന്ന മഹാദേവൻ പ്രസന്ന ഭാവത്തിലുള്ള ഭക്തവത്സലനാണ്.

വരാഹരൂപം കൊണ്ട് ഹിരണ്യ നിഗ്രഹം നടത്തിയ മഹാവിഷ്ണു സ്വന്തം രൂപം തിരിച്ചു കിട്ടാതെ ലോകമെങ്ങും നാശനഷ്ടങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കി. ഒടുവിൽ മഹാദേവൻ പ്രത്യക്ഷനായി വരാഹത്തിന്റെ കൊമ്പു മുറിച്ച് മാറ്റുകയും തുടർന്ന് മഹാവിഷ്ണുവിന് സ്വന്തം രൂപം തിരിച്ചു ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു എന്നൊരു കഥ സ്കന്ദപുരാണത്തിൽ ഉണ്ട്. അങ്ങനെ വരാഹത്തിന്റെ കൊമ്പു മുറിച്ച ഭാവത്തിലുള്ള മഹാദേവനാണ് തൃപ്പന്നിക്കോട് വാഴുന്ന ഭക്തവത്സലൻ.

കൊല്ലവർഷം 1820-ൽ ശ്രീ മൂലം തിരുനാൾ മഹാരാജാവിന് സ്വപ്ന ദർശനമുണ്ടായി. സ്വപ്നത്തിൽ പ്രത്യക്ഷനായ മഹാദേവൻ "ഞാൻ നനയുകയാണ് " എന്ന് പറഞ്ഞു. തുടർന്നുള്ള അന്വേഷണത്തിൽ മേൽക്കൂരയില്ലാത്ത ഈ ക്ഷേത്രം ശ്രദ്ധയിൽപ്പെടുകയും തുടർന്ന് പുനരുദ്ധാരണം ചെയ്തു. വൃത്താകൃതിയോടുള്ള ശ്രീകോവിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഉള്ളത്. അതിനാൽ തന്നെ കേരള ക്ഷേത്രശില്‍പ്പ മാതൃകയിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്.

തിരുനട്ടാലം ശ്രീ ശങ്കരനാരായണ ക്ഷേത്രം

 

12. തിരുനട്ടാലം ശ്രീ ശങ്കരനാരായണ ക്ഷേത്രം
==========================================

തൃപ്പന്നിക്കോട് ഭക്തവത്സലനെ വണങ്ങിയ ശേഷം വീണ്ടും യാത്ര തുടരുന്നു. ഇവിടെ നിന്നും 5 കി.മി ദൂരം സഞ്ചരിച്ചാൽ അവസാന ലക്ഷ്യസ്ഥാനമായ പന്ത്രണ്ടാം ശിവാലയത്തിൽ എത്തിച്ചേരാം. ഈ ശിവാലയത്തിലേക്കുള്ള യാത്ര മദ്ധ്യയിൽ തന്നെ സൂര്യപ്രഭയ്ക്ക് മങ്ങലേറ്റുകൊണ്ട് സൂര്യൻ പടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തിലേക്ക് യാത്ര തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. അങ്ങനെ ശിലായ ഓട്ടത്തിന്റെ സമാപന ക്ഷേത്രമായ തിരുനട്ടാലത്ത് എത്തിച്ചേരുന്ന ഭക്തർ ഇവിടെത്തെ തീർത്ഥകുളത്തിൽ കുളിച്ച് ഇറനണിഞ്ഞ് ക്ഷേത്രദർശനം നടത്തുന്നു. ഇവിടെത്തെ ഈ കുളത്തിൽ പണ്ട് മുതലയുണ്ടായിരുന്നതിനാൽ നക്രാലയം എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഈ പ്രദേശം കാലക്രമത്തിൽ നട്ടാലയം എന്നായി എന്ന് സ്ഥലപുരാണം പറയുന്നു.

ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവലിംഗം സ്വയംഭൂവായതാണ്. ശിവനും വിഷ്ണുവും ഒന്നു തന്നെയാണെന്ന് ബോധ്യപ്പെടുത്താനാണ് ശങ്കരനും നാരായണനും ഒത്തുചേർന്ന് ശങ്കരനാരയണ സ്വാമിയായി ഇവിടെ നിലകൊള്ളുന്നത്. ക്ഷേത്രത്തിൽ കാണുന്ന വിഗ്രഹത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം ഉടുക്കേന്തിയ മഹാശിവനും മറുഭാഗം ശംഖ്ചക്ര ദാരിയായ മഹാവിഷ്ണുവുമാണ്. ശൈവ-വൈഷ്ണവ സമന്വയത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറുന്ന ഈ ശിവാലയ ഓട്ടം, അങ്ങനെ ശ്രീ ശങ്കരനാരായണ സ്വാമിയുടെ തിരുമുന്നിൽ ഭക്തിനിർഭരമായി തൊഴുത് നെറ്റിയിൽ ഇവിടെ നിന്നും കിട്ടുന്ന വിഭൂതിയും ചന്ദനവും തൊടുന്നതോടെ പരിസമാപിക്കുന്നു. *എന്നാലും ശിവാലയ ഓട്ട തീർത്ഥാടനത്തിന്റെ പൂർണ്ണത ലഭിക്കണമെങ്കിൽ ഇനിയും ഒരു ക്ഷേത്രത്തിലൂടെ ദർശനം നടത്തേണ്ടത് അനുവാര്യമാണ്. ആ ക്ഷേത്രം തിരുവട്ടാർ ആദികേശവ ക്ഷേത്രമാണ്. അതായത് ശിവാലയ ഓട്ടത്തിന്റെ രണ്ടാമത്തെ പുരാവൃത്തവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്ന ക്ഷേത്രമാണ് ഇത്.

തിരുവട്ടാർ ആദികേശവ ക്ഷേത്രം =================================

തിരുവട്ടാർ ആദികേശവ ക്ഷേത്രം
=================================

പന്ത്രണ്ട് ശിവക്ഷേത്രങ്ങളിലും ദർശനം കഴിഞ്ഞ് തിരുവട്ടാർ ക്ഷേത്രത്തെ പ്രദക്ഷിണം വച്ചൊഴുകുന്ന പയസ്വിനി നദിയിൽ സ്നാനം ചെയ്ത് ആദികേശവ ഭഗവാനെ ദർശനം നടത്തി പ്രസാദം സ്വീകരിച്ചാൽ ആദികേശവ ഭഗവാനെ വലംവച്ചു കൊണ്ടുള്ള ഈ ശിവാലയ ഓട്ട തീർത്ഥാടനത്തിന് പൂർണ്ണത ലഭിക്കുന്നു.

ശിവാലയ ഓട്ടത്തിൽ ഈ ക്ഷേത്രത്തിനുള്ള പ്രാധാന്യത്തെ വിളിച്ചോതുന്ന ഐതിഹ്യമാണ് രണ്ടാമത്തെ പുരാവൃത്തത്തിൽ ഉള്ളത്. ഒരിക്കൽ മഹാവിഷ്ണുവും കേശാസുരനുമായി അതിഘോരമായ യുദ്ധം നടന്നു. യുദ്ധത്തിൽ തളർന്ന അസുരനെ ഭഗവാൻ അനന്തനാൽ വരിഞ്ഞു കെട്ടി നിലം പതിപ്പിച്ച ശേഷം, ഭഗവാൻ അനന്തനു മുകളിൽ ശയിച്ചു. ഈ സമയത്തെ ആദികേശവനെ കേശീ മഥനൻ എന്ന പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ശയനാനന്തരം അസുരൻ തന്റെ സ്വതന്ത്രമായ പന്ത്രണ്ട് കൈകൾ കൊണ്ട് ഭഗവാനെ ശല്യപ്പെടുത്താൻ തുടങ്ങി. ഇതു നിമിത്തം ഭഗവാൻ തന്നെ അസുരന്റെ ഒരോ കൈപ്പത്തിയിലും ഒരോ ശിവലിംഗ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തി. അത് കാലക്രമത്തിൽ പന്ത്രണ്ട് ശിവാലയങ്ങളായി മാറി. ഇത് കൂടതെ അസുരന്റെ പന്ത്രണ്ട് ദുജസന്ധികളിൽ പന്ത്രണ്ട് ശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങളും ഭുജങ്ങളുടെ മേൽ ഭാഗത്ത് പന്ത്രണ്ട് സർപ്പകാവുകളും സ്ഥാപിച്ചു. ഇങ്ങനെ രൂപപ്പെട്ടതാണ് ഈ ശിവാലയ ഓട്ട ക്ഷേത്രങ്ങളും, ഇതിനു അകം പരിധികളിൽ വരുന്ന പന്ത്രണ്ട് ശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങളും സർപ്പക്കാവുകളും എന്നാണ് ഐതിഹ്യം പറയുന്നത്.

തിരുനട്ടാലത്ത് നിന്ന് 12 കി.മി സഞ്ചരിച്ചാൽ തിരുവട്ടാർ ആദികേശവ ക്ഷേത്രത്തിൽ എത്തിച്ചേരാം. ഇവിടെ പയസ്വിനി നദിയിൽ സ്നാനം ചെയ്ത ശേഷം തറനിരപ്പിൽ നിന്ന് ഏതാനും പടവുകൾ കേറി ക്ഷേത്ര കവാടത്തിൽ എത്തിച്ചേരാം. ഇവിടെ നിന്നും കൊടിമരത്തേയും ശ്രീബലിക്കൽ പീഠത്തേയും കടന്ന് പടിഞ്ഞാറു തുറക്കുന്ന തിരുനടകളിൽ കൂടി ശയന മൂർത്തിയായ ആദികേശവ പെരുമാളിനെ ദർശിക്കാം. തിരുവനന്തപുരം പത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിലേതു പോലെ അനന്തശയന രൂപത്തിലാണ് ഇവിടുത്തെ വിഗ്രഹപ്രതിഷ്ഠ. പത്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠ കിഴക്കോട്ട് അഭിമുഖമാണെങ്കില്‍ ഇവിടുത്തേത് പടിഞ്ഞാറു ദിശയിലേക്കാണെന്നത് ഒരു പ്രധാന വ്യത്യാസമാണ്.

18- അടി നീളമുള്ള തിരുസ്വരൂപം അനന്തശായിയായ സാക്ഷാൽ ഭഗവാൻ വിഷ്ണുവിന്റെതാണ്. ഇവിടെ അനന്തൻ മുന്ന് മടക്കുകളുള്ള മെത്തയായി ശയനമൂർത്തിയെ താങ്ങിയിരിക്കുന്നു. അനന്തന് അഞ്ച് ശിരസ്സുകൾ വൃത്താകാരമായി നിർമിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. സമശയന രൂപത്തിലാണ് ദേവന്റെ കിടപ്പ്. തിരുമുഖം സ്വല്പ്പം മേലോട്ടു നോക്കുന്നത് പോലെ കാണപ്പെടുന്നു. വലതു കൈ മടക്കി മുഖത്തിനു നേരെ സിംഹകർണമുദ്ര കാണിക്കുന്നു. ഇടത് കൈ തളിരിലകൾ പോലെ തൂക്കിയിട്ടിട്ടിരിക്കുന്നു. ഇവിടെ കിരീടമകുടം മുതൽ തൃപ്പാദങ്ങൾ വരെയുള്ള തിരുവുടൽ സർപ്പേന്ദ്ര ശയ്യയിൽ മുഴുവനായി ശയന രൂപത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നു. മൂന്ന് തിരു നടകളിലൂടെ ആദികേശവ പെരുമാളിന്റെ ശയനരൂപം കണ്ടുതൊഴുത് പ്രസാദം സ്വീകരിക്കുന്നതോടെ ഈ ശിവാലയ ഓട്ടം അതിന്റെ പൂർണ്ണതയിൽ എത്തിച്ചേരുന്നു.

അങ്ങനെ മഹാശിവരാത്രിയിലെ ശിവാലയ ഓട്ടത്തിലൂടെ ഭക്തര്‍ക്ക് ലഭിച്ച പന്ത്രണ്ട് ശിവാലയങ്ങളിലെ ദര്‍ശന പുണ്യവുമായി തങ്ങളുടെ ഗൃഹങ്ങളിലേക്കോരു മടക്കയാത്ര.

സമ്പൽക്കര (ചമ്പക്കര).ദേവി ക്ഷേത്രം

· 

 സമ്പൽക്കര (ചമ്പക്കര).ദേവി ക്ഷേത്രം
===================================
സമ്പൽക്കര (ചമ്പക്കര).ദേവി ക്ഷേത്രം കറുകച്ചാൽ. പി.ഓ കോട്ടയം -

ചങ്ങനാശ്ശേരി താലൂക്കിന്റെ മദ്ധ്യഭാഗത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കാർഷിക ഗ്രാമമാണ് സമ്പൽക്കര (ചമ്പക്കര). ഏറെ വിസ്തൃതമായ ഈ കരയുടെ വടക്കേ അറ്റത്തായാണ് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. പുരാതനമായ ഈ ക്ഷേത്രം കേന്ദ്രമായി വരുന്ന പ്രദേശത്തായിരുന്നു ഇവിടുത്തെ നായർ തറവാടുകളൊക്കയും. ഇതിൽ ഒരു പ്രധാന തറവാടായിരുന്ന കൈതക്കാട്ടു കുടുംബത്തിലെ കാരണവരുടെ ഉപാസനാ മൂർത്തിയായിരുന്ന ഭഗവതിക്കുവേണ്ടി പ്രസ്തുത കുടുംബം മുൻകൈ എടുത്തു പണി കഴിപ്പിച്ചതാണ് ഈ ക്ഷേത്രം എന്നാണ് ഐതിഹ്യം. ഈ ഭഗവതിയുടെ മൂലസ്ഥാനം ആനിക്കാട് വട്ടകക്കാവ് ആണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ക്ഷേത്ര നിർമ്മിതിയുടെ കാലയളവിനെപ്പറ്റി ലഖിത രേഖകൾ ഒന്നുംതന്നേ ഉള്ളതായി അറിവില്ല. അഷ്ടമംഗല്യദേവപ്രശ്ന വിധി അനുസരിച്ച് ക്ഷേത്രത്തിന് 800 വർഷത്തെ പഴക്കം ഉള്ളതായി കണകാക്കിയിട്ടുണ്ട്. തെക്കുകൂർ രാജവംശത്തിന്റെ അധീനതയിലായിരുന്ന ക്ഷേത്രം പിന്നീട് നാട്ടുകൂട്ടങ്ങളുടെ ചുമതലയിലായിത്തീർന്നു. 1934ൽ ചമ്പക്കരയിൽ N.S.S കരയോഗം രൂപീകൃതമായപ്പോൾ കരയോഗത്തിന്റെ ചുമതലയിലും ഭരണത്തിലുമായി. 581-ാം നമ്പർ N.S.S കരയോഗത്തിന്റെ ചുമതലയിലായിരുന്നു ക്ഷേത്രo. 1971ൽ പ്രസ്തുത കരയോഗം അഞ്ചായി വിഭജിച്ച് രൂപീകരിച്ച N.S.S കരയോഗ കേന്ദ്രഭരണസമിതിയുടെയും, വീണ്ടും കരയോഗം വിഭജിച്ച് ഇപ്പോൾ 10 കരയോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്ന ചമ്പക്കര N.S.S കരയോഗ സംയുക്ത സമിതിയുടെയും ചുമതലയിലാണ് ഇപ്പോൾ ക്ഷേത്ര ഭരണം.
ക്ഷേത്ര മൂർത്തി

ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രതിഷ്ഠ ശാന്ത സ്വരൂപിണിയായ ഭദ്രകാളി സങ്കൽപ്പത്തിലുള്ളതാണ്. ദാരിക നിഗ്രഹത്തിനുശേഷം ശാന്തഭാവം പൂണ്ട ദേവിയുടെ പ്രതിഷ്ഠ കണ്ണാടി ബിംബത്തിലുള്ളതാണ്
ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉപദേവതകൾ കാലയക്ഷിയും നാഗരാജാവ് – നാഗയക്ഷിയുമാണ്

ക്ഷേത്രം തന്ത്രി- മേൽശാന്തി

കോട്ടയം ജില്ലയിൽ കാടമുറി പെരുഞ്ചേരിമന ഇല്ലത്തിനാണ് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ആദ്യകാലം മുതലുള്ള താന്ത്രിക ചുമതല. എന്നാൽ 1935 മുതൽ 1975 വരെയുള്ള 40 വർഷക്കാലം നെടുംകുന്നം പുതുമന ഇല്ലത്ത് കേശവൻ നമ്പൂതിരിയായിരുന്നു തന്ത്രിയായി പ്രവർത്തിച്ചുവന്നത്. 1975ൽ പെരുഞ്ചേരിമന തന്ത്രം ഏറ്റെടുക്കുകയും ഇപ്പോഴും തുടർന്നു വരുകയും ചെയ്തവരുന്നു. ഇപ്പോൾ ക്ഷേത്രo തന്ത്രി പെരുഞ്ചേരിമന ബ്രഹ്മശ്രീ വാസുദേവൻ നമ്പൂതിരിയാണ്.

കോത്തല കോശാപ്പള്ളി ഇല്ലത്തെ ഒരു ശാഖയായ ചമ്പക്കര നാരായണമംഗലം ഇല്ലം എന്ന കുടുംബമാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ ശാന്തി ചുമതല നിർവഹിച്ചുപോരുന്നത്. ഇല്ലത്തെ ശ്രീ ഉണ്ണികൃഷ്ണൻ നമ്പൂതിരിയാണ് ഇപ്പോൾ മേൽശാന്തി ചുമതല നിർവഹിച്ചു വരുന്നത്.

ചിറ്റുമല ശ്രീ ദുര്‍ഗ്ഗാ ദേവി ക്ഷേത്രം, =============================

ചിറ്റുമല ശ്രീ ദുര്‍ഗ്ഗാ ദേവി ക്ഷേത്രം,
=============================
സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 23 മീറ്റർ ഉയരത്തിലുള്ള ചിറ്റുമല ബ്ളോക്ക് പഞ്ചായത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് കൊല്ലം താലൂക്കിന്റെ വടക്കുകിഴക്കായാണ്

ഒരു പൌരാണിക തുറമുഖമായിരുന്ന കല്ലട പ്രദേശമുള്‍പ്പെട്ട പ്രകൃതിരമണീയമായ പ്രദേശമാണ് ചിറ്റുമല. ഗ്രീക്ക് സഞ്ചാരികള്‍ തങ്ങളുടെ സഞ്ചാരക്കുറിപ്പുകളില്‍ പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുള്ള ‘നെല്‍ക്കിണ്ട’ എന്ന തുറമുഖം കല്ലട തന്നെയാണെന്ന് ചരിത്രകാരന്മാര്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. “പുറനാനൂറ്” എന്ന പ്രാചീന സംഘകാല കൃതിയില്‍, 23-ആം പാട്ട് രചിച്ചിട്ടുള്ള ‘കല്ലാടനാര്‍’ കല്ലടയിലുള്ള ആളായിരുന്നു എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. ‘അകനാനൂ’റിലെ കുറിഞ്ഞിപ്പാട്ടില്‍ കുരുമുളകു തോട്ടത്തിലേക്ക് ജലം തിരിച്ചുവിടുന്ന കല്ലടയെപ്പറ്റി പരാമര്‍ശമുണ്ട്.
നൂറ്റാണ്ടുകള്‍ക്കു മുമ്പ്, ഹൈന്ദവ നവോദ്ധാരണകാലത്ത്, ക്ഷേത്രനിര്‍മ്മാണം നടത്തുന്നതിന് കാട് വെട്ടിത്തെളിക്കുന്നതിലേക്കായി കീഴ്ജാതിക്കാരുടെ അധ്വാനം ആവശ്യമുള്ളതിനാല്‍, അവരെ ഉപയോഗിച്ചുകൊണ്ട് കേരളത്തിലെമ്പാടും പ്രചരിപ്പിച്ച കെട്ടുകഥ തന്നെയാണ് ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ സ്ഥലനാമത്തിനു പിന്നിലുമുള്ളത്. കാട്ടില്‍ വിറക് ശേഖരിക്കുന്നതിനായി പോയ ചിറ്റ എന്നു പേരുള്ള കീഴ്ജാതി സ്ത്രീ തന്റെ അരിവാള്‍ മൂര്‍ച്ച കൂട്ടുന്നതിന് ഒരു ശിലയില്‍ തേച്ചുമിനുക്കുമ്പോള്‍, അതില്‍ നിന്നും രക്തം ധാരയായി വാര്‍ന്നൊലിച്ചുവെന്നും, അലമുറ കേട്ട് അവിടെ ഓടിക്കൂടിയ ജനത്തിന് അതൊരു ദേവീ വിഗ്രഹമാണെന്ന് ബോദ്ധ്യപ്പെട്ടുവെന്നും പ്രസ്തുത വിഗ്രഹം പ്രതിഷ്ഠിച്ച സ്ഥലം പിന്നീട് ചിറ്റുമല എന്നറിയപ്പെട്ടുവെന്നുമാണ് സ്ഥലനാമ ഐതിഹ്യം.

.

കുടത്തേരി ശ്രീ മഹാമായ ക്ഷേത്രം മംഗലാപുരം

കുടത്തേരി ശ്രീ മഹാമായ ക്ഷേത്രം മംഗലാപുരം

മംഗലാപുരത്തെ കാർ സ്ട്രീറ്റിലെ ശ്രീ വെങ്കടരാമണ ക്ഷേത്രത്തിന് വളരെ അടുത്താണ് കുടത്തേരി ശ്രീ മഹാമായ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് . ശ്രീ വെങ്കട്ടരാമണൻ, ശ്രീ ശ്രീനിവാസ്, മഹാലക്ഷ്മി, മഹാലസനര്യാനി, ശ്രീ ചന്ദ്രമൗ l ലിശ്വര, രക്തേശ്വരി അമ്മ എന്നിവരോടൊപ്പം കുടത്തേരി ശ്രീ മഹാമായ ' ആണ് ഇവിടത്തെ പ്രധാന ദേവത.

ഞാൻ 2016 സെപ്റ്റംബറിൽ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിച്ചു, അത് കാർ സ്ട്രീറ്റിലെ ശ്രീ വെങ്കടരാമണ ക്ഷേത്രത്തിന് വളരെ അടുത്താണ്. ഉച്ചകഴിഞ്ഞ് പൂജയിൽ ക്ഷേത്രത്തിൽ തിരക്ക് അനുഭവപ്പെടുന്നു, പൂജ കഴിഞ്ഞ് എല്ലാ ദിവസവും തീർഥാടകർക്ക് ഭക്ഷണം നൽകുന്നു.

സമീപത്ത് ധാരാളം ക്ഷേത്രങ്ങളും മൃഗങ്ങളും ഉണ്ട്, ഈ പ്രദേശം മിക്കവാറും ജി.എസ്.ബി സമുദായക്കാർക്കുള്ളതാണ്.

ക്ഷേത്രം പുതുക്കിപ്പണിയുകയും 2000 ഫെബ്രുവരി 15 ന് കാശി മഠത്തിലെ എച്ച് എച്ച് ശ്രീമത് സുധീന്ദ്ര തീർത്ഥ സ്വാമിജിയാണ് പൂന പ്രതിഷ്ഠയും ചെയ്തത്.

നഗരത്തിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നായ ശ്രീ മഹാമായ ക്ഷേത്രം ശക്തി ദേവിയെ ആരാധിക്കുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിൽ സ്ഥാപിച്ച മഹാമായ ദേവിയുടെ വിഗ്രഹം പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഗോവയിലെ കുടത്തേരി ഗ്രാമത്തിൽ നിന്ന് ജി.എസ്.ബി സമൂഹം കൊണ്ടുവന്നതായി ചരിത്രം പറയുന്നു. ഈ കാരണത്താലാണ് കാർ സ്ട്രീറ്റിലെ ശ്രീ വെങ്കട്ടരാമണ ക്ഷേത്രത്തിന് സമീപം ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ചത്.

കാർ ഫെസ്റ്റിവൽ: ഫാൽഗുണ ശുദ്ധ പദ്യ മുതൽ ശാസ്തി വരെ (ആറ് ദിവസം) (ഫെബ്രുവരി / മാർച്ച്), നവരാത്രി - അശ്വജ ശുദ്ധ പദ്യ മുതൽ ദശാമി വരെ (10 ദിവസം) (ഒക്ടോബർ) ഇവിടെ പ്രധാന ഉത്സവങ്ങളാണ്.

ക്ഷേത്രത്തിന് മുന്നിലുള്ള ശ്രീ മഹാമായ തീർത്ഥ എന്ന ടാങ്ക് നഗരത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ടാങ്കാണ്. നവരാത്രി ഉത്സവ വേളയിൽ ഗണേഷ് ചതുർത്ഥിയിലും ശരദയിലും ഗണപതിയുടെ കളിമൺ വിഗ്രഹങ്ങൾ നിമജ്ജനം ചെയ്യുന്നതിന് സാക്ഷികളായി ഇത് ഭക്തജനത്തെ ആകർഷിക്കുന്നു.

ശ്രീമഹാമായ ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് 100 യാർഡ് മാത്രം അകലെയാണ് പ്രശസ്തമായ ശ്രീ വെങ്കട്ടരാമന ക്ഷേത്രം. രണ്ട് ക്ഷേത്രങ്ങളും ജി.എസ്.ബി സമൂഹത്തിന്റെ രണ്ട് കണ്ണുകൾ പോലെയാണ്. അവർ പൂർണ്ണമായും യോജിപ്പിലും പരസ്പര ധാരണയിലും സഹകരണത്തിലും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ജി‌എസ്‌ബി കമ്മ്യൂണിറ്റി ആളുകൾ‌ക്കായി ദിവസവും ഭക്ഷണം വിളമ്പുന്നു.

കുടത്തേരി ശ്രീ മഹാമായ ക്ഷേത്രം
ശ്രീ മഹാമയ ക്ഷേത്രം റോഡ്,
മംഗലാപുരം - 575001.
ഫോൺ 0824 496819

എങ്ങനെ എത്തിച്ചേരാം?
മംഗലാപുരം നഗരത്തിന്റെ ഹൃദയഭാഗത്തുള്ള ഒരു പ്രധാന സ്ഥലത്താണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. സിറ്റി ബസുകളും ഓട്ടോകളും ഉള്ളതിനാൽ ക്ഷേത്രത്തിൽ എളുപ്പത്തിൽ എത്തിച്ചേരാനാകുംലഭ്യമായ റിക്ഷകൾ. ക്ഷേത്രത്തിന് മുന്നിൽ മതിയായ പാർക്കിംഗ് സ്ഥലമുണ്ട്, എന്നിട്ടും തിരക്കേറിയ സമയങ്ങളിൽ നിങ്ങൾക്ക് ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ നേരിടാം.

കുമ്പളം ശ്രീലക്ഷ്മി നാരായണ ക്ഷേത്രം

കുമ്പളം ശ്രീലക്ഷ്മി നാരായണ ക്ഷേത്രം

തലക്കെട്ട് ചേര്‍ക്കുക

കേരളത്തിലെ ദേവീക്ഷേത്രങ്ങൾ

കേരളത്തിലെ ദേവീക്ഷേത്രങ്ങൾ
====================================

അ
അഞ്ചുമൂർത്തിമംഗലം ക്ഷേത്രം
അടിയേരിമഠം ദേവീക്ഷേത്രം
അടുക്കളക്കുന്ന് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
അന്തിക്കാട് കാർത്ത്യായനി ക്ഷേത്രം
അയന്തി അയണിവിളാകം വലിയമേലത്തിൽ ദേവി ക്ഷേത്രം
അയിരൂർ പിഷാരിക്കൽ ദുർഗ്ഗാക്ഷേത്രം
അയ്യന്തോൾ കാർത്ത്യായനി ക്ഷേത്രം
അരിയന്നൂർ ശ്രീ ഹരികന്യകാദേവി ക്ഷേത്രം
അരൂർ കാർത്യായനി ദേവി ക്ഷേത്രം
അറവുകാട് ശ്രീദേവി ക്ഷേത്രം
അഴകം ദുർഗ്ഗാദേവി ക്ഷേത്രം
അഴകിയകാവ് ദേവിക്ഷേത്രം, പുള്ളിക്കണക്ക്
അഴകൊടി ദേവീക്ഷേത്രം

ആ
ആടാമൂഴി ശ്രീ ബാലഭദ്രാ ദേവീ ക്ഷേത്രം
ആനയംകാവ് ദുർഗ്ഗാദേവീക്ഷേത്രം
ആനിക്കാട്ടിലമ്മക്ഷേത്രം
ആനിക്കോട് അഞ്ചുമൂർത്തി ക്ഷേത്രം
ആറ്റിൽ പുഴക്കാവ്
ആറ്റുകാൽ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
ആറ്റുവാശ്ശേരി രുധിര ഭയങ്കരി ദേവി ക്ഷേത്രം
ആറ്റൂർ കാർത്യായനി ക്ഷേത്രം
ആവണംകോട് സരസ്വതി ക്ഷേത്രം

ഇ
ഇത്തിത്താനം ഇളങ്കാവ് ദേവിക്ഷേത്രം
ഇരുംകുളങ്ങര ദുർ‌ഗ്ഗാദേവി ക്ഷേത്രം
ഇലഞ്ഞിമേൽ വള്ളിക്കാവ് ദേവീക്ഷേത്രം

ഉ
ഉത്രാളിക്കാവ്

ഊ
ഊരകം അമ്മത്തിരുവടി ക്ഷേത്രം

എ
എടക്കുന്നി ദുർഗ്ഗാക്ഷേത്രം
എഴുമാന്തുരുത്ത് പൂങ്കാവിൽ ദേവീക്ഷേത്രം

ഐ
ഐല ദുർഗ്ഗാപരമേശ്വരി ക്ഷേത്രം

ഓ
ഓടയം പറമ്പിൽ ഭദ്രകാളി ക്ഷേത്രം
ഓതറ പുതുക്കുളങ്ങര ദേവി ക്ഷേത്രം

ക
കടയ്ക്കൽ ദേവീക്ഷേത്രം
കണിച്ചുകുളങ്ങര ദേവീക്ഷേത്രം
കണ്ണപുരം കിഴക്കേക്കാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം
കണ്ണമ്പുഴ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
കല്ലിൽ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
കല്ലേക്കുളങ്ങര ഹേമാംബികാക്ഷേത്രം
കളരി ക്ഷേത്രം
കാക്കോത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
കാടാമ്പുഴ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
കാരാഴ്മ ദേവിക്ഷേതം
കാരിക്കോട് ശ്രീഭഗവതിക്ഷേത്രം
കുടപ്പാറ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
കുമാരനല്ലൂർ ഭഗവതീക്ഷേത്രം
കുറക്കാവ് ദേവി ക്ഷേത്രം
കുറുമാലിക്കാവ് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
കുറ്റൂർ നൈതലക്കാവ് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
കൈകുളങ്ങര ദേവീക്ഷേത്രം
കൊടുങ്ങല്ലൂർ ശ്രീ കുരുംബഭഗവതി ക്ഷേത്രം
കൊട്ടാരം മൂകാംബിക ക്ഷേത്രം
കൊയ്പ്പള്ളികാരാണ്മ ദേവീ ക്ഷേത്രം
കൽക്കുളത്തുകാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം

ഗ
ഗുരുവായൂർ തിരുവെങ്കടാചലപതിക്ഷേത്രം

ച
ചിനക്കത്തൂർ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
ചൂരക്കോട്ടുകാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം
ചെങ്ങന്നൂർ മഹാദേവക്ഷേത്രം
ചെങ്ങൽ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
ചെട്ടികുളങ്ങര ശ്രീ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
ചെമ്പൂക്കാവ് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
ചെറിയപത്തിയൂർ ദേവിക്ഷേത്രം
ചെറുകുന്ന് അന്നപൂർണ്ണേശ്വരി ക്ഷേത്രം
ചെറുവള്ളി ദേവീക്ഷേത്രം
ചേറ്റിൽ വെട്ടിയ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
ചേർത്തല കാർത്ത്യായനി ക്ഷേത്രം
ചോറ്റാനിക്കര ഭഗവതിക്ഷേത്രം
ത
തലയന്നേരി ശ്രീ പൂമാല ഭഗവതിക്കാവ്
തലയാക്കുളം ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
തലവൂർ തൃക്കൊന്നമർക്കോട് ശ്രീ ദുർഗാദേവീക്ഷേത്രം
താണിക്കുടം ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
തായിനേരി ശ്രീ കുറിഞ്ഞി ക്ഷേത്രം
തിരുവാലത്തൂർ രണ്ടുമൂർത്തി ഭഗവതിക്ഷേത്രം
തൃക്കാവ് ശ്രീ ദുർഗ്ഗാഭഗവതിക്ഷേത്രം
തൃപ്പല്ലാവൂർ ശിവക്ഷേത്രം
തൃശ്ശൂർ പാറമേക്കാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം
തൊട്ടിപ്പാൾ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
ന
നമ്പ്രം മുച്ചിലോട്ടു ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
നാലുകുളങ്ങര ദേവീക്ഷേത്രം
നീലംപേരൂർ ക്ഷേത്രം
നെയ്തലക്കാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം
നെല്ലിക്കുളങ്ങര ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
പ
പഞ്ചമി ദേവി ക്ഷേത്രം,നെടുമങ്ങാട്
പട്ടാഴി ദേവി ക്ഷേത്രം
പത്തിയൂർ ദേവീക്ഷേത്രം
പനച്ചിക്കാട് മഹാവിഷ്ണു-സരസ്വതീക്ഷേത്രം
പനമറ്റം ശ്രീ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
പരവൂർ പുറ്റിങ്ങൽ ദേവീക്ഷേത്രം
പരിയാനമ്പറ്റ ക്ഷേത്രം
പറക്കോട്ടുകാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം
പഴയന്നൂർ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
പാട്ടുപുരക്കൽ ഭഗവതീ ക്ഷേത്രം
പാലക്കാവ് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
പാവക്കുളം മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
പിഷാരിക്കൽ ഭഗവതിക്ഷേത്രം, ചാലക്കുടി
പുത്തുക്കാവ് ദേവി ക്ഷേത്രം, കൊടകര
പുത്തൻകാവ് ശ്രീഭഗവതീ ക്ഷേത്രം
പുറപ്പിള്ളിക്കാവ് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
പൂക്കാട്ടിക്കര കാരമുക്ക് ശിവ-വിഷ്ണു-ഭഗവതിക്ഷേത്രം
പൂനിലാർകാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം
പൊൻകുന്നം പുതിയകാവ്‌ ദേവീക്ഷേത്രം

മ
മംഗളാദേവി ക്ഷേത്രം
മങ്കൊമ്പ് ശ്രീ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
മഞ്ചാടിക്കരക്കാവിൽ ശ്രീ രാജരാജേശ്വരിക്ഷേത്രം
മണക്കാട്ട്‌ ദേവി ക്ഷേത്രം
മണക്കാട്ട്‌ ശ്രീഭദ്രാക്ഷേത്രം
മണ്ണടി ദേവി ക്ഷേത്രം
മണ്ണൂർ കൈമകുന്നത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
മരുതത്തൂർ മഹാലക്ഷ്മീ ക്ഷേത്രം
മലയാലപ്പുഴ ദേവീ ക്ഷേത്രം
മാങ്ങോട്ടുകാവ് ക്ഷേത്രം
മാടായിക്കാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം
മാത്തൂർ കാളികാവിൽ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
മാമാനിക്കുന്നു മഹാദേവി ക്ഷേത്രം
മാലിമേൽ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
മാവേലിക്കര പുതിയകാവ് ദേവീക്ഷേത്രം
മുതുകുളം പാണ്ഡവർകാവ് ദേവീക്ഷേത്രം
മുള്ളിക്കുളങ്ങര ദേവിക്ഷേത്രം
മുഴക്കുന്ന് മൃദംഗശൈലേശ്വരി ക്ഷേത്രം
മോർക്കുളങ്ങര ഭഗവതിക്ഷേത്രം

ല
ലോകനാർകാവ് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം

വ
വടക്കന്തറ തിരുപുരായ്‌ക്കൽ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
വടക്കൻ കോയിക്കൽ ദേവി ക്ഷേത്രം
വടക്കൻ പറവൂർ ശ്രീ ദക്ഷിണ മൂകാംബികാ ക്ഷേത്രം
വലംചുഴി ശ്രീഭുവനേശ്വരി ക്ഷേത്രം
വലിയ കൂനമ്പായിക്കുളം ശ്രീ ഭദ്രകാളി ക്ഷേത്രം
വലിയകുളങ്ങര ദേവിക്ഷേത്രം
വള്ളിയൂർക്കാവ് ക്ഷേത്രം
വാഴപ്പള്ളി അന്നപൂർണ്ണേശ്വരിക്ഷേത്രം
വാഴപ്പള്ളി കണ്ണമ്പേരൂർ ശ്രീ ദുർഗ്ഗാദേവിക്ഷേത്രം
വാഴപ്പള്ളി മഹാശിവക്ഷേത്രം
വിയ്യാറ്റ് ക്ഷേത്രം
വെള്ളായണി ദേവി ക്ഷേത്രം
വെള്ളൂട ശ്രീ ദുർഗ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
വൈലിക്കുളങ്ങര ഭഗവതി ക്ഷേത്രം

ശ
ശാർക്കരദേവി ക്ഷേത്രം
ശിവഗിരി ശാരദാ മഠം
ശ്രീ അടുക്കത്ത്‌ ഭഗവതിക്ഷേത്രം
ശ്രീ പാൽക്കര ഭഗവതി ക്ഷേത്രം, മേനംകുളം
ശ്രീ മാങ്ങോട്ട് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം
ശ്രീ മുളവള്ളിക്കാവ് ദേവീക്ഷേത്രം

കല്ലടിക്കോടൻ കരിനീലി ദേവി

കല്ലടിക്കോടൻ കരിനീലി ദേവി
==============================

പാലക്കാടു ജില്ലയിലാണു പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ കല്ലടിക്കോടൻ മല. അപൂർവ ഔഷധമായകന്മദം സമൃദ്ധമാണിവിടെ. ആതു തേടി ധാളം വൈദ്യന്മാർ ഇവിടെ എത്താറുണ്ട്. മറ്റൊരു വിഭാഗം കൂടി ഇവിടെ വരാറുണ്ട്. മഹാ മാന്ത്രികരാണത്.ഈ മലനിരകളുടെ പേരു കേൾക്കുമ്പോൾ അവരുടെ മനസ്സിൽ നിറയുന്നതു രൗദ്രമൂർത്തിയായ നീലിയെക്കുറിച്ചുള്ള ഭീതിയും ഭക്തിയും നിറഞ്ഞ സങ്കൽപങ്ങളാണ്. ഇവിടത്തെ ഉൾവനമായ മുത്തികുളത്താണത്രേ ഈ വനദേവത വിഹരിക്കുന്നത്. ഈസങ്കൽപത്തിനു കൃത്യമായ ഒരു രൂപമില്ല. കല്ലടിക്കോടു മലകളിലും കാട്ടിലും നീലി നിറഞ്ഞു നിൽക്കുന്നു. കാറ്റായും തീയായും ജലമായും അവർ ആ സാന്നിധ്യം അറിയുന്നു. കാട്ടാനയും കടുവാപുലികളുമൊക്കെ നീലി മുത്തിയുടെ വളർത്തു മൃഗങ്ങൾ. ചില പൗർണമി രാത്രികളിൽ കല്ലടിക്കോടു മലകൾക്ക് അപാരമായ സൗന്ദര്യമാണ്. സൂക്ഷിച്ചു നോക്കിയാൽ മുടിയഴിച്ചു നീണ്ടു നിവർന്നു കിടക്കുന്ന ഒരു സ്ത്രീരൂപം പോലെ മല അവർക്കു ദർശനം നൽകുമത്രേ. മലയിൽ നിന്നു നിലിയെയോ നീലിയിൽ നിന്നു മലയെയോ വേർപെടുത്തുക അവർക്ക് അസാധ്യം. ഈ ദേവതയെ ഉപാസിച്ചു സിദ്ധി നേടിയെന്നു വിശ്വസിക്കുന്ന ധാരാളം മന്ത്രവാദികളുണ്ട്.നീലി ഉപാസനയിലൂടെ സിദ്ധി നേടിയവർക്കു ശത്രുക്കളെ പീഡിപ്പിക്കുവാനും നിഗ്രഹിക്കാനുമൊക്കെ കഴിയുമത്രേ. ശത്രു നാശത്തിനു മാത്രമല്ല മാട്ടും മന്ത്രവാദവുംകൊണ്ടു പൊറുതിമുട്ടുന്നവരെ രക്ഷിക്കാനും സ്ത്രീകളെ വശീകരിക്കാനും ഇവർക്കു കഴിവുണ്ടെന്നാണു വിശ്വാസം. ഇതിൽപ്പലരും ഇപ്പോൾ പാലക്കാടിന്റെ തമിഴ്നാട് അതിർത്തി പ്രദേശങ്ങളിലാണധികവുമുള്ളത്. നീലിയുടെ അനുഗ്രഹത്തിലൂടെ ദുരാത്മാക്കളെ വേർപെടുത്തി ആണിയിലോ ഇരുമ്പിലോ ആവാഹിച്ചു മരങ്ങളിൽ തളച്ചിടുമത്രേ. അതിന്റെ നേർ സാക്ഷ്യം ഉൾവനത്തിലെ ചില മരങ്ങളിലുണ്ട്.

നീലിയുടെ കഥ

മഹാ സിദ്ധനും വനവാസിയുമായ ഉദിത്തപ്പന്റെ സൃഷ്ടികളാണത്രേ നീലിയും മലവായിയും.ഉദിത്തനപ്പൻ ശിവനാണെന്നൊരു വിശ്വാസമുണ്ട്. വനത്തിൽ ജനിച്ച് അനാഥരായി ആ പെൺകുട്ടികൾ വളർന്നു. കാലങ്ങളോളം ഊരും പേരും അറിയാതെ അലഞ്ഞു നടന്നു മടുത്ത ഇരുവരും ഉദിത്തനപ്പനെചെന്നു കണ്ടു തങ്ങൾക്കു പേരും പൊറുപ്പും ( മേൽവിലാസവും സമ്പത്തും) നൽകി അനുഗ്രഹിക്കണമെന്ന് അപേക്ഷിച്ചു. ഉദിത്തനപ്പൻ അതു ചെവിക്കൊണ്ടില്ല. ഇരുവരും തുരുമുല്ലയ്ക്കൽ പരദേവതയെ ശരണം പ്രാപിച്ചു. പരദേവത ഉദിത്തനപ്പന്റെ ആയിരം നെൽക്കതിർ പിടിച്ചുവച്ചു. അതെത്തുടർന്ന് ഉദിത്തനപ്പന് ഉദയവും അസ്തമയവുമുണ്ടായില്ല. കാരണം തരഞ്ഞ് അദ്ദേഹം തിരുമുല്ല ഭഗവതിയെ കാണാനെത്തി. അവിടെ രണ്ടു യുവതികളെയും കണ്ടു. അവർക്ക് ഉചിതമായ വരം നൽകണമെന്നു തിരുമുല്ലയ്ക്കൽ ഭഗവതി ആപേക്ഷിച്ചു. എന്തു വരമാണു വേണ്ടതെന്ന ചോദ്യത്തിന് അവർ നേരത്തെയുള്ള ആവശ്യം ആവർത്തിച്ചു. അദ്ദേഹം അനുഗ്രഹിച്ചു. മൂത്തവൾക്കു മലവാരം പോന്ന മലവായി അമ്മയെന്നും രണ്ടാമത്തവൾക്കു കല്ലടിക്കോടൻ കരിനീലിയെന്നും പേരു നൽകി. അവരുടെ സംരക്ഷണത്തിനു കല്ലടി മുത്തപ്പനെ ചുമുതലപ്പെടുത്തി. രണ്ടു പേരും കുളിച്ചൊരുങ്ങാൻ ഇടം തേടി ഉഗ്ര സർപ്പങ്ങൾ കാവലിരുന്ന കരിങ്കയത്തിലേക്കു പോയി. ഉദിത്തനപ്പന്റെ പ്രധാന കിങ്കരനായ നല്ലച്ഛന്റെ സംരക്ഷണത്തി‍പ്പെട്ടതായരുന്നു ആ കുളം. മലങ്കുറത്തിയമ്മയാണവർക്കു കൂട്ടുപോയത്. കുളിച്ചൊരുങ്ങി നിന്നപ്പോൾ നല്ലച്ഛൻ ആവഴിക്കു വന്നു. എന്റെ അധീനതയിലുള്ള കുളത്തിൽ അനുവാദമില്ലാത കുളിച്ചതാരെന്ന ചോദ്യത്തിനു മുന്നിൽ അവർ പകച്ചു നിന്നു. മലവാഴി നേരാങ്ങളേയെന്നു വിളിച്ചപ്പോൾ കരിനീലി ശൃംഗാരഭവാത്തിലാണത്രേ സമീപിച്ചത്. അതിൽ ക്രുദ്ധനായ നല്ലച്ഛൻ അവരെ ശപിക്കുകയും മലയിറങ്ങാൻ നിർദേശിക്കുകയും ചെയ്തു. മലയിറങ്ങിയ കരിനീലിക്കു ഗർഭമുണ്ടായി. അതിൽപ്പിറന്ന മകനാണത്രേ കരിങ്കുട്ടി. ഈ പുരാവൃത്തത്തെ ആസ്പദാക്കിയാണു നീലിയാട്ടവും കരിങ്കുട്ടിയാട്ടവും രൂപപ്പെട്ടത്.

കടപ്പാട്

കല്ലടിക്കോടൻ മല.

കരിനീലിക്കാവ് ഉഗ്രകൃത്യ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം തൃശ്ശൂർ

കേരളത്തിലെ അപൂർവ മലവാര ക്ഷേത്രം
കരിനീലിക്കാവ്
ഉഗ്രകൃത്യ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം തൃശ്ശൂർ
=====================================

കേരളത്തിലെ ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ ചരിത്രത്തിൽ അത്യ അപൂർവ്വതകൾ നിറഞ്ഞുനിൽക്കുന്ന പുണ്യ സന്നിധി ആണ് തൃശ്ശൂർ ജില്ലയിലെ പുത്തൻചിറ പഞ്ചായത്തിലെ കരിനീലി കാവ്.

ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ ആവിർഭാവം ഇങ്ങനെ:

ക്ഷേത്രത്തിൻറെ മഠാധിപതി ജ്യോതിഷ രത്നാകര സ്വാമി കുട്ടിക്കാലം മുതൽ ദേവിയെ ഉപാസിച്ച് വന്നിരുന്നു. അങ്ങനെ സ്വാമി ഒരു യാത്രയിൽ അത്ഭുതകരമായി മന്ത്രവാദിയായ വസൂരി സ്വാമിയെ പരിചയപ്പെടുകയും നിങ്ങളിൽ നിറഞ്ഞുനിൽക്കുന്ന ചില ശക്തി ചൈതന്യങ്ങൾ ഉണ്ടെന്ന് അരുൾ ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.

കല്ലടിക്കോട് മലയിലുള്ള കരിനീലി സന്നിധിയിൽ എത്തണമെന്നും സേവ സ്വീകരിക്കണമെന്നും അരുൾ ചെയ്തു.തുടർന്ന് വസൂരി സ്വാമിയെ ഗുരുവായി സ്വീകരിച്ച് കരിനീലി കാവിലമ്മയുടെ മൂലസ്ഥാനമായ കണ്ട് മാണിയംകാവ് എന്ന സ്ഥലത്ത് ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ച് കരിനീലി ഭഗവതിയുടെ പ്രതിഷ്ഠ ഗുരുനാഥൻ പള്ളി പൂജാരി നടത്തുകയും ചെയ്തു.

കാര്യസിദ്ധിക്കും സന്താന അഭീഷ്ടസിദ്ധിക്കും പേരുകേട്ട നടയാണ് ഇവിടം. വിളിച്ചാൽ വിളിപ്പുറത്തെത്തുന്ന അമ്മയാണെന്ന ഖ്യാതിയും ഉണ്ട് ഈ പുണ്യ സന്നിധിക്ക്‌.

ഇവിടത്തെ ചൈതന്യമൂർത്തിയുടെ വിഗ്രഹം കണ്ടാൽ കണ്ണ് എടുക്കാനാവാതെ നോക്കി നിന്നുപോകും. പൂർണ്ണ ശോഭയാർന്ന മുഖകാന്തി കാരുണ്യ കടാക്ഷത്തിൽ ഭക്തരെ തന്നിലേക്ക് വലിച്ച് ആകർഷിക്കുന്ന മഹനീയ വിഗ്രഹം.

വിളിക്ക് വിളികേൾക്കുന്നത്‌ ഭക്തർക്ക് അനുഭവമാണ്. മംഗല്യഭാഗ്യത്തിനും സന്താനഭാഗ്യത്തിനു ഈ നട ഏറെ പ്രധാനം. അകലെയിരുന്ന് വിളിച്ചാലും അമ്മ കേൾക്കുന്നു. ഭക്തരുടെ മനമുരുകിയുള്ള പ്രാർത്ഥനകൾക്ക് ദേവി ഫലം നൽകുകയും ചെയ്യും.

നാനാജാതി മതസ്ഥരായ നിരവധി ഭക്തരാണ് ദേവിയെ ദർശിച്ച് സായൂജ്യമടയുന്നത്.രാവിലെ 6.30 ന് തുറക്കുന്ന നട ഉച്ചയ്ക്ക് 12 30 വരെയും വൈകുന്നേരം 5. 30ന് തുറന്ന്‌ രാത്രി 8 വരെയും തുറന്നിരിക്കും.

​സർവ്വ ബാധ ദോഷങ്ങൾ മാറ്റുന്നതിനും ശത്രുബാധ ദോഷങ്ങൾ തടയുന്നതിനും വസൂരി സ്വാമിയുടെ മലവാര കൽപ്പനകളും ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ മാത്രം പ്രത്യേകതയാണ് സർവ്വ ഐശ്വര്യ യന്ത്രങ്ങൾ വിവാഹ തടസ്സങ്ങൾ മാറുന്നതിനുള്ള യന്ത്രങ്ങൾ പുത്ര സൗഭാഗ്യം ഇല്ലാത്തവർക്ക് പ്രത്യേക പൂജാ രീതികളും,വസ്തു വിൽപ്പനയ്ക്കുള്ള യന്ത്രങ്ങളും തൊഴിൽ പുരോഗതി ബിസിനസ് പുരോഗതി എന്നിവയ്ക്കുള്ള യന്ത്രങ്ങളും ഇവിടെ ലഭിക്കുന്നതാണ് സ്നേഹ സ്വരൂപിണിയായ കരിനീലി ഭഗവതിയും ഉഗ്രമൂർത്തിയായ വാർത്താളി ഭഗവതിയും വാഴുന്ന പുണ്യ സന്നിധി ആണ് ഇവിടം.

(കടപ്പാട് )

കരിനീലി കാവ് (കരിനീലി വാർത്താളി ക്ഷേത്രം)

മാണിയംകാവ് PO, പുത്തൻചിറ

തൃശ്ശൂർ

കേരളം